ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI, KAZANÇ KAYBI VEYA ARAÇTAN YOKSUN KALMA TAZMİNATI NEDİR
ARAÇ MAHRUMİYETİ NEDİR
TÜİK verilerine göre yurt genelinde, trafiğe kayıtlı toplam taşıt sayısı Şubat 2023 sonu itibariyle 26 milyon 748 bin 508 oldu. Gün geçtikçe artmaya devam eden araç sayısı da dikkate alındığında trafik kazaları, günümüzde herkesin başına gelebilecek bir durum haline gelmiştir. Bir trafik kazası meydana geldiğinde aracımızın hasar ve değer kaybı tazminatlarının yanında araç mahrumiyeti tazminatı diğer adıyla araçtan yoksun kalma tazminatını veya halk dilinde tamir parası, onarım parası zararı ortaya çıkmaktadır.
Bir trafik kazası meydana geldiğinde araçta hasar ve değer kaybı tazminatlarının yanında araç mahrumiyeti tazminatı da talep etme hakkı bulunmaktadır. Burada daha az kusurlu olan araç sahibi hasar gören aracını onarım süresi boyunca kullanamayarak maddi bir zarara uğramıştır. ( Kanuni Dayanak TBK 49/1- KTK 85/1)
Aracı hasar gören kişi; aracının tamir süresince herhangi bir şekilde ulaşımını sağlamış olabilir. Önemli olan kişinin kusursuz veya daha az kusurlu olması ve buna rağmen aracından mahrum kalmış olmasıdır.
ARAÇ MAHRUMİYET BEDELİ NASIL HESAPLANIR
Hakimin belirleyeceği makul süre ölçüsünde gün hesabı yapılarak aracın ikame bedeli belirlenip aracın günlük ikame (kiralama) bedeli ile onarımda kaldığı gün sayısı çarpılarak tazminat miktarı belirlenir. Aracın ikame bedeli belirlenirken araç kullanılsaydı da gidip gelmesi halinde yapacağı zorunlu giderler (yakıt, amortisman gideri gibi) belirlenecek zararından indirilir. Aracın ikame bedeli belirlenirken aracın hangi amaçla kullanıldığı bu bedelin belirlenmesinde etkili olmaktadır. Çünkü hususi ihtiyaçların karşılanması amacıyla kullanılan bir araç ile ticari amaçlar için kullanılan bir araç arasındaki tazminat miktarı aynı olmayacaktır. Örneğin bir taksicinin kullandığı araçtaki ikame bedel ile sadece kişisel ihtiyaçların karşılanması amacıyla kullanılan hususi otomobildeki tazminat miktarları farklı olacaktır. Kaldı ki aracın ticari amaçlarla kullanılması halinde aracın onarım süresinde kalmasından doğan zarar araçtan yoksun kalma tazminatı olarak değil artık kazanç kaybı tazminatı olarak ifade edilecektir.
Hesaplamanın anlaşılması adına bir örnek verecek olursak: onarım süresi 20 gün ve ikame araç bedeli 200 TL olan bir araç için araç mahrumiyet tazminatı 20X200 = 4.000 TL olarak hesaplanır.
ARAÇ MAHRUMİYET BEDELİNİ KİM ÖDER
Değer kaybı ve Hasar farkı tazminatları, teminat limitleri kapsamında, trafik sigortası kapsamındayken araç mahrumiyeti tazminatı Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (Trafik Sigortası) kapsamına girmez, kapsam dışı hallerden sayılır. Bu sebeple bu zararın giderilmesi hususunda kusurlu olarak kazaya sebebiyet veren araç sürücüsü ve ruhsat sahibi bu zararın giderilmesi için birlikte sorumludurlar.
Ayrıca bazı durumlarda sigorta şirketlerinin uygulamaları sebebiyle onarım süresi uzayan ya da aracın perte çıkması nedeniyle hasar ödemesi geciken araçlarla ilgili de sigorta şirketlerinin sorumluluğuna gitmek mümkündür.
Araçtan Yoksun Kalma Tazminatında Görevli Mahkeme ve Zamanaşımı
Araç mahrumiyet tazminatı talebi, kaza tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde genel görevli Asliye Hukuk mahkemelerinde öne sürülmelidir. Aksi takdirde ilgili tazminat hakkı zamanaşımına uğrayacaktır ve artık hak sahibi tarafından talep edilmesi mümkün olmayacaktır.
